İrmik, undan sonra mutfaklarda en çok kullanılan ürünlerden biridir. Buğdayın tarihsel yolculuğu sonucunda mutfaklarda yerini almıştır. Genellikle tatlılarda kullanılsa da yemek ve soslarda da kullanılmaktadır. Farklı çeşitleri olsa da günümüzde en çok bilineni ve kullanılanı toz halinde satılan buğday irmiğidir. Protein ve lif bakımından oldukça zengin olduğundan pek çok irmik faydaları bulunmaktadır.
 
İrmik Nedir?

Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden olan irmik, iri un olarak bilinen gıda ürünüdür. Asıl adı "Yarmaktan" sözcüğüdür. Ana maddesi buğday olsa da mısır ve pirinçten de elde edilen çeşitleri bulunmaktadır. Aynı zamanda makarnanın ham maddesidir. Sarı renkli, toz zerrecikleri halindedir.
 
İrmik, unla birlikte aynı şartlarda öğütülerek, elde edilmektedir. Bununla birlikte, un buğdayın iç kısmından elde edilirken, irmik ise buğdayın dış kısmından üretilmektedir.
 
İrmik Nasıl Yapılır?

İrmik, durum buğdayından elde edilmektedir. Eski zamanlarda buğday tanelerinin ıslatılıp, kurutulurmuş. Kurutulan buğdaylar dövülerek, öğütülürmüş. Kullanım amacına göre çeşitli büyüklükte eleklerden geçirilirmiş. Zamanla, buğday taneleri ıslatılmak yerine, haşlanmaya başlandı. Haşlanıp, soğutulan, buğdaylar, makinelerde öğütülerek, eleniyor. Kullanım amacına göre ince, orta, kalın irmik haline getiriliyor.
 
İrmik Besin Değeri

Buğdayın öğütülmesiyle elde edilen irmik, birçok besleyici değerini kaybetmektedir. Üretim aşamasında çeşitli protein, vitamin, ek değerlerle zenginleştirilebilmektedir. Piyasada, zenginleştirilmiş/zenginleştirilmemiş, glutenli/glutensiz olarak satılmaktadır.
 
Zenginleştirilmiş irmik, daha fazla protein, lif, vitamin ve mineral içermektedir. Pişmemiş, zenginleştirilmiş 56 gram (1/3 çay fincan) içerisinde;

- 40 gram karbonhidrat
- 7 gram protein
- 1 gramdan az yağ
- 0.10 gram sodyum
- 18.60 mg potasyum
- 0.12 mg demir bulunmaktadır. Bu yüksek besin değerlerinin yanı sıra sıfır kolesterole sahiptir.
 
İrmiğin kalorisi ise kullanılan araca göre değişiyor. Buna göre;

- 1 yemek kaşığı irmik: 16,
- 1 kahve fincanı irmik: 98,
- 1 su bardağı irmik: 652,
- 1 çay bardağı: 228 kalori içermektedir.
 
İrmiğin Faydaları Nelerdir?

Protein değerinin yüksekliğinden dolayı özellikle vejetaryenler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Protein ile birlikte karbonhidrat ve enerji bakımından da zengindir. Bu nedenle bebeklerin beslenmesinde de irmik faydaları fazladır.
 
İrmik, kırmızı etten sağlanan enerjinin iki katı enerjiye sahiptir. Sporcular için ideal bir besin kaynağıdır. Kana karışımı da oldukça yavaş olduğundan diyabet ve insülin direnci durumlarında ilk akla gelen besinlerdendir. Genel olarak irmik faydaları şöyle sıralayabiliriz;
  v
1- Çeşitli antioksidanlar içerir; Lutein, zeaksantin, kafeik asit, 4-OH benzoik asit ve siringik asit dahil olmak üzere güçlü antioksidanlar içerir. Katarakt, dejeneratif göz bozuklukları, kalp hastalığı, belirli kanserlere karşı koruyucudur.
 
2- Kalp sağlığını destekler; Lif bakımından zengindir. Kötü kolesterolü, kan basıncını, genel iltihabı azaltıp, kalp sağlığını destekler. İçeriğindeki folat ve magnezyumla, kalp sağlığına yararlıdır.
 
3- Kan şekerini dengede tutar; Magnezyum ve lif içermesi sayesinde kan şekerini kontrol eder. Sağlıklı kan şekeri seviyesini korumada yardımcıdır. Tip2 diyabet, kalp hastalığı riskini azaltır.
 
4- Demir bakımından zengindir; İçerdiği yüksek oranda demir sayesinde irmik faydaları pek çoktur. Kandaki oksijenin taşınmasında, DNA sentezinde, büyüme ve gelişmede, bağışıklık sisteminin gelişmesinde etkilidir. Kırmızı kan hücrelerinin artmasında önemli bir faktör olduğundan anemi tedavisinde etkin bir yardımcıdır.
 
5- Sindirim sağlığını destekler; Lif bakımından zengin olması irmik faydaları arasında öne çıkmaktadır. Lifçe zengin olması sindirim sistemini olumlu etkiler. Dost bağırsak bakterilerinin gelişimini uyarır. Düzenli olarak tüketildiğinde bağırsak hareketlerini artırır, kabızlığı giderir.
 
6- Oksidatif stresi azaltır; İçeriğindeki zeaksantin, kafeik asit, siringik asit ve 4-OH benzoik asit gibi antioksidanlarla serbest radikallerin sebep olduğu kronik hastalıkların önlenmesinde etkilidir.
 
7- Kas sağlığını geliştirir; İçeriğindeki lösin amino asitiyle kemik dokularının büyümesine, kasların onarılmasına yardımcıdır. Vücudun kas enerjisi vermek için glikojen depolamasında etkin bir yardımcıdır.
 
8- Dejeneratif göz bozukluklarına karşı koruma sağlar; İçeriğindeki lutein ve zeaksantin antioksidanları ile göz sağlığının korunmasında önemli görev üstlenir. Katarakt veya yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) gibi göz bozuklukları oluşma riskini düşürür. Gözleri potansiyel olarak zararlı mavi ışığın zararlarından korur.
 
9- Bebekler için ideal besin kaynağıdır; 6. ayını dolduran bebeklere rahatlıkla verilebilir. Sindirimi rahatlatır. İçeriğindeki yüksek oranda B ve E vitaminleri sayesinde bebeğin gelişiminde önemli katkılar sağlar.
 
İrmik Zararları Nelerdir?

İrmik, buğdaydan elde edildiğinden yüksek değerde gluten içerir. Gluten duyarlılığı, özellikle çölyak hastalığı bulunanlar glutenli irmikten uzak durmalıdır. Buğdaya karşı alerjisi olanlar da bu üründen uzak durmalıdır. İrmik aynı zamanda yüksek oranda kalori içerdiğinden, aşırı tüketilmesi kilo alımına yol açabilmektedir. Bebeklerde aşırı tüketimi obezliğe yol açabilmektedir. Bu nedenle 3 yaşından küçük çocuklarda en fazla haftada 1 kere irmik lapası tüketilmesi tavsiye edilmektedir.
 
İrmik Nasıl Kullanılabilir/Tüketilebilir?

İrmik denilince ilk akla gelen Türk mutfağının vazgeçilmezi irmik tatlısıdır. Genellikle tatlılarda ön plana çıkmaktadır. Bununla birlikte mutfakta birçok aşamada irmikten yararlanabilirsiniz.
 
- Ev yapımı puding yapabilirsiniz.
- Ekmek yaparken, kabuklu bir doku elde etmek istiyorsanız ekmeğin hamuruna 3 çay kaşığı irmik ekleyebilirsiniz.
- Sıcak tahıl ara öğünü yapmak istediğinizde süt, bal ve vanilyaya ekleyebilirsiniz.
- Hamur işlerinde ekstra bir doku elde etmek için eklenebilir.
- Kızartılacak patateslerin çıtır çıtır olması isteniyorsa, üzerlerine serpilebilir.
 
İrmikle Yapılan Tatlılar

Geleneksel irmik helvasının dışında, irmik kullanarak yapabileceğiniz birçok tatlı çeşidi bulunuyor. Bunlar arasında; sütlü, haşhaşlı, irmikli ekmek kadayıf, frambuazlı, çikolata soslu, kadayıflı, şeftalili, bisküitli irmik tatlıları öne çıkanlardır. Ayrıca klasik irmik helvasına küçük dokunuşlar yaparak, farklı lezzetlere sahip tatlılar yapabilirsiniz. İrmik helvanızı örneğin; portakallı, yer fıstıklı, fındıklı yapabilirsiniz.
 
İrmikle Yapılan Yemekler

İrmik, tatlılar dışında ana ve ara yemeklerde de rahatlıkla kullanılmaktadır. En çok da köftelerde kullanılmaktadır. Un veya galeta unu yerine kullanılarak, çıtır çıtır bir lezzet sunmaktadır. İrmikle yapılan yemekler şunlardır;

- İrmikli patates köftesi
- Yoğurtlu irmik köftesi
- İrmikli fellah köftesi
- Kurşun aşı köftesi (Kayseri yöresine aittir. Sulu köftenin bir çeşididir.)
- Analı Kızlı (Adana yöresine aittir. )
- Tajin (Fas'ın kültürel yemeklerindendir. (İrmikten elde edilen pilavla birlikte, bulgur pilavının üzerine serilen kuşbaşı etlerden oluşuyor. )
- Sömelek köfte (Kahramanmaraş yöresine aittir. İrmik, ince bulgur, kıyma karışımından elde edilen köftelerin, kızartılıp, üzerine sarımsaklı yoğurt seriliyor.)
 
İrmik Zayıflatır mı?

İrmik yüksek miktarda karbonhidrat içerdiğinden kilo aldırmakla birlikte aynı zamanda lif bakımından zengin olması sayesinde kilo kaybı yaşanmasını da sağlamaktadır. Bu nedenle bu besinin dikkatli ve uzman diyetisyen kontrolünde tüketilmesi önemlidir.
 
İrmik, protein bakımından zengin olmasıyla da kilo vermede etkilidir. Tokluk hissi verdiğinden özellikle diyet programlarında yer almaktadır. Dengeli kullanımı sonucunda kilo verilirken aynı zamanda kas kütlesi korunmuş, yağ kaybı artırılmış ve vücut kompozisyonu iyileştirilmiş olmaktadır.
 
İrmik Fiyatları

İrmikler piyasada açık ve paketli olarak satılmaktadır. Paketli olarak bütün marketlerde bulunabilir. Paketli olarak 500 gram halinde satılmaktadır. Açık halde ise toptancılarda, zahirecilerde, pazarlarda satılmaktadır. Buralarda istenilen gramajda satın alınabilmektedir.
 
Paketli irmikler marketlerde, unlarla birlikte aynı reyonda satılmaktadır. İrmik, birçok marka adı altında satılmaktadır. Markasına, kalitesine, zenginleştirilmiş içeriğine bağlı olarak irmik fiyatları değişkenlik göstermektedir.
 
Marka ve kalitesine bağlı olarak değişse de 50 gramlık paket irmik fiyatları değişmektedir. Bu fiyatlar, glutenli olarak satılan normal irmik fiyatlarıdır. Örneğin organik bebek irmiği daha farklı fiyatlardan satılmaktadır. Özel katkı içerikli olan irmik fiyatları da farklılık göstermektedir. Semolina irmik fiyatları da değişkenlik göstererek raflarda yer almaktadır. Ruşeymli irmik fiyatları gramajı ve markasına göre değişkenlik göstermektedir.